“Mag je zeggen wat je vindt?” is de titel van het nieuwe boek van Hartog & Hartog. In dertien-en-een-beetje hoofdstukken behandelen H&H belangrijke vragen over goed en kwaad, normen en waarden. Niet belerend, wel open en eerlijk, niet saai, wel humoristisch en activerend.
Een prima boek voor op school en voor aan tafel, voor kinderen van een jaar of negen, en hun broers, zussen, vrienden en opvoeders.
Flaptekst:
Van jongs af aan leer je over wat mag en wat niet, over normen en waarden. Maar wie bepaalt wat goed is of fout? En is de grens daartussen altijd zo duidelijk? Betekent vrijheid van meningsuiting dat je alles mag zeggen, altijd en overal? Wat is respect, en is dat iets wat je krijgt of geeft? Diefstal is verboden, maar wie bepaalt wat van wie is? Mag je liegen als je daarmee iemands leven redt?
Deze en nog heel veel andere vragen komen aan bod in dit boek. Filosofische vragen voor deze tijd, voor kinderen én hun ouders.
ISBN: 9789045119663
NUR 218
Uitgeverij Querido Kinderboeken
Illustraties: Maartje Kuiper
Voor het onderwijs zijn deze digibordles en de bijbehorende docentenhandleiding gemaakt.
Het boek is te koop in je favoriete boekhandel, maar je kunt ook hier klikken om het boek te bestellen.
Hieronder staan een aantal recensies:
| Kidsweek Mag je zeggen wat je vindt? gaat over liegen, vrijheid van meningsuiting, discriminatie, liefde en meer. Onderwerpen die ingewikkelder zijn dan je denkt, maar waar de schrijvers je op een leuke manier over aan het denken zetten. Mag je nooit liegen? Eigenlijk niet. Maar er zijn van die momenten dat het niet zo eenvoudig ligt. Stel dat je tante eraan komt rennen en roept: ‘Verstop me! Ik word achtervolgd door een gevaarlijke gek, hij wil me vermoorden.’ Je helpt haar, en dan staat de gek voor de deur. ‘Is je tante hier?’, vraagt hij. Vertel je dan de waarheid, gewoon omdat je hebt geleerd dat dat altijd het beste is? Vast niet. Hartog & Hartog (twee schrijvende broers) laten zien dat de grens tussen ‘goed’ en ‘fout’ niet altijd even duidelijk is. Er zijn wel dertig soorten leugens, van vergissingen, verzinsels, overdrijvingen, sterke verhalen, onzin verkopen tot jokken aan toe. Er zijn een heleboel redenen om al die soorten leugens te gebruiken. Sommige zijn goed, sommige slecht, Maar wie bepaalt dat eigenlijk? Is het eerlijk dat je geld van je ouders kunt erven? Betekent vrijheid van meningsuiting dat je alles maar moet kunnen roepen, altijd en overal? De schrijvers leggen je uit wat zijzelf vinden, wat anderen vinden en hoe er vroeger over werd gedacht. Maar af en toe maken ze ook grappen. Zo schrijven ze ergens: een goede reden om te liegen is omdat je, net als Hartog & Hartog, verhalen schrijft. En vanwege het verhaal moet je wel eens liegen. Een paar bladzijden verder lees je: Hartog & Hartog liegen NOOIT! Wat moet je geloven? Het is allebei waar. (4,5 van 5 sterren) Kidsweek, 4 februari 2017 |
| Filosofiejuf.nl Het kinderboek ‘Mag je zeggen wat je vindt?’ van Aby Hartog en Sander Hartog is een filosofieboek voor kinderen. Elk kind groeit op met regels. Regels die zo gewoon zijn dat ze soms niet eens meer ter discussie staan en geen uitleg nodig lijken te hebben. Tenminste, dat denken volwassenen. Op kinderen kunnen ze best vreemd overkomen. Er is vrijheid van meningsuiting, maar toch mag je niet alles zeggen. Je mag niet liegen, maar toch liegen mensen als ze vinden dat je haar stom vindt. Je hebt recht op vrijheid en toch mag je niet bepalen wat je doet. Hoe zit dat? Het boek probeert in deze wirwar wat duidelijkheid te scheppen.De Nederlandse cultuur zit vol regels gebaseerd op normen en waarden die de uitkomst zijn van filosofisch denken. Dat betekent dat wij (Nederlanders) weliswaar deze antwoorden in de vorm van regels zijn ‘overeengekomen’ maar dat het net zo goed anders kan zitten, bijvoorbeeld in andere culturen. De filosofie achter ons leven In het boek ‘Mag je zeggen wat je vindt’ worden de filosofische gedachtes achter onze normen en waarden toegelicht. Dit gebeurt op een grappige, aansprekende en toegankelijke manier. Er is aandacht voor de thema’s vrijheid van meningsuiting, liegen, jaloezie, rechtvaardigheid, vrijheid, eigendom, vervuiling, respect, God, diefstal, discriminatie, leven en dood en liefde.Steeds wordt het onderwerp geïntroduceerd met een wat algemenere inleiding waarna de verschillende kanten van de kwestie worden uitgelegd. Zo wordt duidelijk dat de regels nog niet zo eenduidig zijn en dat willen leven als een goed mens vooral veel wikken en wegen vereist. De schrijvers Hartog & Hartog gebruiken hierbij vaak hun eigen leven als voorbeeld. Of het leven van twee volwassen mannen voor kinderen altijd even aansprekend is, weet ik niet. Gelukkig worden er ook nog andere voorbeelden uit de levenspraktijk gebruikt die wat dichter bij de kinderleefwereld liggen om de theorieën duidelijk te maken. Daardoor leest de tekst lekker weg en wordt het niet saai theoretisch.Zelf nadenken? Dan samen lezen Het boek laat dus zien dat onze normen en waarden niet simpel zwart-wit zijn. Dat is mooi, nuttig en leerzaam, maar hierin zit ook een minpuntje, namelijk in het ‘laten zien’. Het boek nodigt niet speciaal uit tot zelf nadenken en zelf filosoferen, het draagt vooral kennis over. Dat is jammer. Al kun je dat natuurlijk oplossen door het boek samen te lezen en vervolgens zelf met je kind(eren) in gesprek te gaan. Liefst natuurlijk op een filosofische manier, door veel vragen te stellen. (Hoe je dat doet, kun je lezen in de gratis mini-cursus filosoferen met kinderen.) De buitenkant Het oog wil ook wat en daar is gelukkig ook rekening mee gehouden. Het boek ziet er vrolijk uit door de grappige tekeningen van Maartje Kuiper en de kleurrijke en speelse vormgeving. Jammer dat de kantlijnen links en rechts erg dicht tegen het midden van het boek aan zitten zodat je het boek een beetje open moet drukken om de tekst op beide pagina’s goed te kunnen lezen. Filosofiejuf.nl (Fabien van der Ham) |
| Boekenpanel Het verval van normen en waarden wordt door een meerderheid als het grootste probleem van de huidige tijd gezien, beweerde een of ander onderzoek een dezer dagen. Maar wat vervalt er dan? En wie laat het vervallen? De broers Hartog kozen een goed moment voor hun boekje Mag je zeggen wat je vindt?(en andere belangrijke vragen over waarden en normen). Ze geven geen antwoord op dat verval, maar geven wel een paar mooie inleidingen op een gesprek, met je eigen kinderen, met de klas of gewoon eens met jezelf. Hoe zit het met mijn normen en waarden? Wat vind ik belangrijk? En wat heb ik ervoor over? Het is nooit slecht om daar eens over na te denken. Boekenpanel, Hanneke Koene |
| coolesuggesties Kinderen hebben het tegenwoordig een stuk moeilijker dan wij, oude mensen, het hadden toen wij klein waren. Niet dat ik nu heel hard roep ‘alles was vroeger beter’, want dat is natuurlijk niet zo. Dat het anders is, dat is zeker, en veel dingen zijn echt wel beter geworden. Maar ik denk ook dat de hele samenleving, de manier waarop we met zijn allen leven, nog niet helemaal up-to-date is. Zo zie ik het onderwijs maar heel langzaam meegroeien. Te langzaam, maar ook de rol van ouders is heel anders dan dat hij vroeger was. Waar wij vroeger regelmatig ‘nee’ te horen kregen, of even flink op ons donder kregen als we iets stuk maakten, lijkt het erop dat ouders steeds vaker een vriendenrol innemen dan een ouder-rol. Alles mag, niets moet. Normen en waarden krijg je als kind via vallen en opstaan mee. Of via YouTube, het schoolplein en vrienden. Mag je zeggen wat je vindt? is een boekje vol normen en waarden.Geen regels Het fijne van het boekje Mag je zeggen wat je vindt? is wel dat het geen regelboekje is. Het is geen lijstje met regels wat je wel en niet mag doen, maar eerder een eye-opener van de belangrijkste ‘deugden’, de belangrijkste kernwaarden. Wat dat zijn? Eerlijkheid, bijvoorbeeld, of liegen, jaloezie, respect, diefstal en nog veel meer. Wat mag wel, wat mag niet – en waarom niet? Wat zijn de uitzonderingen? Door heel veel aspecten van al elementen te benoemen en te bespreken word je zelf aan het denken gezet over je eigen doen en laten. Ben ik wel eens jaloers? En waarom? Is dat terecht? En hoe reageer ik op die gevoelens? Allemaal lastige emoties, waar kinderen niet altijd even correct op reageren. Want het is zo verleidelijk om net te doen als in een cartoon of komisch YouTube-filmpje! Maar zeg nu zelf: is dat de normale manier om met elkaar om te gaan? Of is dat eigenlijk alleen leuk in een filmpje? Zelf ontdekken Alle normen en waarden in het boekje worden op een heel leuke en vrolijke manier omschreven, aan de hand van verschillende dieren met spreekballonnetjes en grappige gezichten wordt duidelijk gemaakt wat de schrijvers bedoelen. Erg leuk gedaan, qua vormgeving krijgt het boek een dikke tien. Achter op het boek staat heel belangrijk geschreven dat het boekje Mag je zeggen wat je vindt? vol staat met filosofische vragen voor kinderen en hun ouders. Jammer genoeg slaat het daarmee de plan echt wel mis. Het is eerder een uiteenzetting van de belangrijkste normen en waarden. Daarbij krijg je zo veel kanten te horen dat je zelf een belangrijke reden en actie mag uitkiezen, maar echt filosofisch… dat is het niet. Goede stof is het boekje zeker wel – een must-have voor alle kinderen, zou ik zo zeggen. Het zou de wereld er een veel leukere plek van maken. Conclusie over Mag je zeggen wat je vindt? Een van de meest briljante boekjes die ik de afgelopen tijd heb gezien. Helder, duidelijk en een perfecte manier om te lezen en leren wat normaal is om te doen en wat niet. De schrijvers weten op een eenvoudige en duidelijke manier alle kanten van de meestbesproken normen en waarden te belichten, zodat je zelf een weg hierin kunt zoeken. Het belangrijkste is echter: dat je ontdekt wat gewoon niet fijn is. Score: Mag je zeggen wat je vindt? krijgt 5 van de 5 punten. coolesuggesties, Dennis van Houts, 6 feb 2017 |
| de kinderboekwinkel Amsterdam Prachtig boekje voor thuis én in de klas! Het biedt meer dan genoeg gespreksstof voor een gesprek over belangrijke normen en waarden. De illustraties voegen veel toe aan de tekst. Het resultaat is een kleurrijk boek met veel leuke stripjes en grapjes. de kinderboekwinkel Amsterdam, Rietje |
| pluizuit.be In twaalf hoofdstukken, een voorwoord én een nawoord, presenteren de broers Sander en Aby Hartog een heleboel vragen en antwoorden over waarden en normen. Het boekje is een luchtig geheel, fris vormgegeven en geïllustreerd door Maartje Kuiper. Elk hoofdstuk begint met een filosofische vraag waarop een antwoord wordt geformuleerd dat meteen weer nieuwe vragen oproept en de lezer tot kritisch nadenken aanzet. Want mag je zeggen wat je vindt, altijd en overal? En wat is liegen? Wie is er wel eens jaloers en welke soorten jaloezie bestaan er? Duurt eerlijk het langst en wat betekent rechtvaardigheid? Wat is vrijheid en hoe ga je daarmee om? Ook eigendom, respect, vervuiling, godsdiensten, discriminatie, leven & dood en de liefde komen aan bod. In korte stukjes tekst met een grote dosis humor, bevattelijk geschreven met voorbeelden uit de leefwereld van kinderen en opgefleurd met grappige illustraties komen heel wat aspecten over waarden en normen aan bod. Een interessant boek om samen met je kinderen te lezen en een gesprek aan te knopen over je eigen waarden en normen in je gezin of op school.Pluizuit.be, Inge Umans |
| NBD Biblion In dit boek van de broers Hartog & Hartog staan normen en waarden centraal. Van jongs af aan leer je wat goed is en wat niet, maar is die grens altijd wel zo duidelijk? Naast een voor- en nawoord komen in dertien hoofdstukken verschillende (filosofische) vraagstukken aan de orde, als Mag je altijd zeggen wat je wilt? (over vrijheid van meningsuiting), Iedereen liegt, is dat wel goed? (over liegen), Is iedereen gelijk en evenveel waard? (over discriminatie). Eerst volgt heldere informatie over het onderwerp, aangevuld met voorbeelden, vragen, tips, weetjes, het wetboek, enz. Genoeg stof om “de regel’ eens opnieuw te bekijken. Want liegen hoort niet, maar wat als je daarmee iemands leven redt? En doden mag niet, maar hoe komen we aan ons eten? De kracht van het boek vormen de talrijke aanknopingspunten voor een gesprek, thuis of op school. De vormgeving is overzichtelijk en kleurrijk met veel collageachtige kleine kleurenillustraties van dieren. De broers Hartog & Hartog schreven eerder samen: Wie heeft dat gedaan?* (2011) over helden en ‘Hoe kom je er op?’** (2010) over de herkomst van dingen. Vanaf ca. 9 t/m 12 jaar. NBD Biblion, Isabelle de Ridder |