Aby Hartog, schrijver en illustrator

Ik ben dol op taalspelletjes. Excuses. Taalspelen. Ze dienen de verruiming van de woordenschat, vormen een oefening in woordvinding, bieden gelegenheid de spelling te verbeteren, kunnen het groepsgevoel versterken, en dwingen de spelleider de regels en doelstellingen helder te formuleren. Soms is er zelfs een nog hoger doel. Iets met creativiteit, of zo.
Vandaag mocht ik mijn kwaliteiten als spelleider weer oefenen. In 3 combinatiegroepen 3-4-5 speelde ik de letterwisselaar.

De speluitleg:
Stap 1: Begin met een willekeurig woord.
Stap 2: Maak een nieuw woord, waarbij je slechts 1 van het vorige woord mag wijzigen.
Herhaal stap 2.
Doel: Probeer in zo min mogelijk rondes bij een woord uit te komen dat alleen uit letters bestaat die in het beginwoord niet voorkwamen.
Klaar!

Een voorbeeld helpt vast:
Mens
Gems (n vervangen door g & letters husselen)
Smog (e vervangen door o & letters husselen)
Gons (m vervangen door n & letters husselen)
Long (s vervangen door l & letters husselen)
Grol (n vervangen door r & letters husselen)

(Het moet sneller kunnen, probeer maar!)

Het helpt om, als je dit spel klassikaal op een schoolbord doet, alvast met puntjes aan te geven hoeveel letters steeds gebruikt moeten worden:
Mens
. . . .
. . . .
. . . .
. . . .
Als je de woorden netjes onder elkaar zet krijg je een woordenblok.

Het helpt ook om aan te geven welke letters al vervangen zijn (en welke nog vervangen moeten worden).

Bij het spelen kom je vanzelf gelegenheden tegen waarbij je nieuwe regels kunt stellen. Mogen eigennamen wel of niet? Is het goed als een letter eerst verdwijnt en daarna weer terugkeert (een-> oen> nee). Leef je uit, los het op. Van mij mag het, als het goed uitkomt

Voor kinderen uit groep 3 is dit vak wat te moeilijk. Kinderen uit groep vier en vijf kunnen het met wat hulp wel aan. Ze tonen soms wel een voorliefde voor woorden als poep (pomp->poep) en pies (lief -> liep -> pies), maar dat zijn ook prima vier-letterwoorden.
Voor oudere kinderen en volwassenen is de hemel de grens. Er is niets mis met 5,6,7,8 of meer letterwoorden.

De leerdoelen van dit spel staan in de eerste alinea.

Follow

Vorige week speelde ik het woordverlengspel plus1woord (zie hier). Het spel maakt onderdeel uit van een hele reeks die ik in gedachten heb, maar dat wisten de kinderen niet. Dus riep een charmante wijsneus: “Aby, meester, zo kan je ook zinnen steeds langer maken, door woorden toe te voegen, dat is ook een leuk spel.”
Positief stimulerend al ik ben, beaamde ik dat, en bestempelde ik het als een geweldig idee. En dat was het ook.

Zinsverlenger plus1woord is leuk. Begin met een willekeurig woord dat als zins-start kan dienen (persoonlijk voornaamwoord, lidwoord, tijdsbepaling, plaatsbepaling o.i.d.) en laat iedere deelnemer een aanvullend woord kiezen. Het doel is om tot een zo lang mogelijke, goedlopende Nederlandse zin te komen, die liefst ook inhoudelijk interessant is. En dat binnen de gegeven tijd, met inbreng van alle aanwezigen.
Tussendoor is er tijd zat om te praten over zinsbouw, punten en komma’s, werkwoordsvormen, de- en het-woorden, en nog veel meer.
Groep 7 maakte er, met wat regie-ingrepen (om het verhaal lopend te houden), uiteindelijk het volgende van:

(Voor als je het niet kunt lezen, dit is wat er staat: “Ergens hier in Nederland is een familie ontvoerd door de koning, en op een eiland zoekt de misdadiger naar een wapen van zijn opa en oma om zijn slachtoffers mee te vermoorden.”)
Ik was trots op ze.

Follow