Als je om je heen kijkt, zie je van alles: suikerklontjes, kroonkurken, ballonnen, pleisters, spijkerbroeken, muizenvallen, vuilniszakken, wc-potten, koelkasten, klokken, letters, aluminiumfolie… Maar waar komen al die dingen eigenlijk vandaan? Hoe is iemand ooit op het idee gekomen om een wc-pot te maken? Of vuurwerk?
Hartog & Hartog zoeken het uit en gaan op zoek naar de herkomst der dingen. Met vrolijkheid en verwondering vragen ze zich een keer of vijftig af: hoe kóm je er op?
Moon uitgevers, 2010
Voor 8+
ISBN 9789048804412
Hieronder staan een aantal recensies:
| weblogs NRC: Hard werken en een beetje geluk Dr. Zeepaard leest soms een boek. Deze keer was dat Hoe kom je erop?, over de uitvinding van… ja van alles eigenlijk. Van spijkerbroek en slagroom tot superwaterpistool. Van ballon tot blindenschrift. Blindenschrift heet ook wel braille. De Fransman Louis Braille leefde ongeveer twee eeuwen geleden. Toen hij drie jaar oud was, raakte hij blind door een ongeluk in de werkplaats van zijn vader. Later kwam hij terecht in een speciaal blindeninstituut. Daar werkten de leraren aan een soort puntjesschrift, dat een soldaat had bedacht om in het donker te kunnen schrijven. Het idee was goed, maar het systeem was onhandig.Dus ging Louis ermee aan de slag, toen hij 14 jaar oud was. Hij bedacht voor elke letter een paar puntjes, die blinden met hun vingertoppen kunnen voelen. Na twee jaar was Louis Braille klaar met het schrift dat naar hem is genoemd. Dankzij Braille kunnen blinden met hun vingers lezen. Er staan heel veel van dit soort interessante verhalen in het boek van Hartog & Hartog, twee broers die dolgraag zelf uitvinder zouden zijn geworden. Net als Louis Braille werkten uitvinders soms jaren aan hun vondst. Zoals de Amerikaan Earl Dickson, die van stukjes katoen de wondpleister maakte, omdat zijn vrouw zich altijd sneed. Of de Oostenrijker Jakob Rad die de suikerklontjes bedacht – ook voor zijn vrouw. Die had er genoeg van om voor een kop thee stukjes suiker af te schaven van een brok suiker, zoals daarvoor gebeurde. Vaak ook schoot het toeval te hulp. De Duitser Wilhelm Röntgen was iets heel anders aan het onderzoeken, toen hij plotseling ontdekte dat hij door een hand heen kon kijken. Hij was speciale stralen aan het maken – X-stralen – en zag plotseling de botjes van een hand. Zo maakte hij een foto van de hand van, jawel, zijn vrouw. Dat was de eerste röntgenfoto. Meestal komt een uitvinding door én heel lang werken én door toeval. De Duitser Fritz Stastny was al een tijd bezig om een soort piepschuim te maken, maar dat lukte niet goed. Op een dag liet hij per ongeluk een stukje polystyreen in een schoensmeerblikje liggen in een droogkast. Anderhalf jaar later was het stukje gegroeid tot een enorme schuimmassa. De vraag is dan hoe je zelf uitvinder wordt. Hartog & Hartog hebben wel wat tips, zoals ‘na-apen’ en plaatjes tekenen. Of die helpen? Hartog & Hartog zelf hebben nooit een echte uitvinding gedaan. Ze hebben wel een hartstikke leuk boek gemaakt. weblogs NRC, Karel Berkhout, 5 juni 2010 |
| NBD|Biblion: Twee broers, Hartog en Hartog, zijn op zoek gegaan naar de herkomst van alledaagse dingen. Zij hebben zich steeds afgevraagd: ‘hoe kom je erop?’ Dit is tevens de titel van hun eindproduct. Hun zoektocht heeft een scala van uiteenlopende onderwerpen opgeleverd. Zo zochten zij naar de herkomst van onder andere de aspirine, het theezakje, vuurwerk, de spiegel en het kompas. In totaal komen er zo’n vijftig onderwerpen aan de orde. Bij een aantal hiervan komen persoonlijke ervaringen van de schrijvers naar voren waarin hun humor en verwondering kenmerkend zijn. Zij hebben gebruikgemaakt van bronnen: boeken, maar vooral ook een groot aantal websites op vier pagina’s, die allemaal achter in het boek te vinden zijn. Ook een index is toegevoegd om het zoeken te vergemakkelijken. Kleurrijke, soms collageachtige opmaak met tekeningen die goed bij de tekst aansluiten en teksten in verschillende kleuren. De schrijvers willen de lezers stimuleren ook aan de slag te gaan met doe-het-zelf uitvindingen. Zij geven tips om de creativiteit hiervoor te bevorderen. De kans is groot dat zij daarin zullen slagen. Eerder verscheen van hun hand ‘Wie heeft wat bedacht?’*. Vanaf ca. 10 jaar. NBD|Biblion recensie, R. Balvers |
| BalversPluizuit: De twee auteurs zoeken uit wie een aantal gewone zaken heeft uitgevonden zoals theezakjes, hagelslag, lucifers, pleisters, braille of een toiletpot. Zij doen dat aan de hand van heel grappige teksten. Ze geven geen technische uitleg over hoe een bepaalde uitvinding werkt. Ze gingen op zoek naar de persoon (of personen) die de uitvinding op hun naam hebben geschreven en hoe ze daartoe gekomen zijn. Informatief maar niet ‘droog’ weergegeven. Dikwijls met een kwinkslag of een knipoog. De teksten lezen erg vlot en worden begeleid door heel kleurrijke illustraties of achtergronden. De tekstblokken zelf kunnen ook nog van kleur verschillen. Het geheel oogt erg fris en modern. De auteurs willen de lezers enkel op een aangename manier enkele weetjes over de uitvindingen meegeven. Prettig om zulke dingen te weten, maar niet levensnoodzakelijk. Leuk om te weten en leuk om te lezen! Doen! Pluizuit, Pol Van Damme, mei 2010 |
| peuteren.nl: “In dit boek vind je uitgebreide achtergrond informatie over het bestaan van sommige woorden, uitdrukkingen of producten. De grappige illustraties en de manier van schrijven, zorgen er voor dat kinderen dit een leuk boek gaan vinden. Maar niet alleen kinderen zullen van dit boek genieten, ook als volwassene is het leuk om meer te weten te komen over sommige begrippen. Neem bijvoorbeeld een spiegel. Ooit afgevraagd waar de spiegel vandaan komt? Hoe een spiegel wordt gemaakt? Wanneer er voor het eerst in een spiegel kon worden gekeken? Hoe moderne spiegels worden gemaakt? Je vindt alle antwoorden op deze vragen – maar nog veel meer – in dit leuke, leerzame boek!” peuteren.nl, Marion Middendorp, mei 2010 |
| pluizer.be: In ‘Hoe kom je erop’ gaan Hartog & Hartog op zoek naar de oorsprong van alledaagse dingen. Hoe kom je erop om een spiegel te maken, slagroom, chocolade … Hoe is de koelkast ontstaan? Hoe is men op het idee gekomen om een badmuts te dragen? Wat is democratie en hoe is men ertoe gekomen? Hartog & Hartog zijn op zoek gegaan naar het antwoord op deze, en nog vele andere, vragen. Voor hun zoektocht moesten ze vaak diep de geschiedenis induiken. Soms vonden ze de uitvinder; voor andere dingen blijft het gewoon een raadsel, of zijn er enkele mensen die gelijktijdig soortgelijke uitvindingen doen … Het boek is door Nederlanders geschreven. En dat blijkt zowel in het taalgebruik als in de onderwerpen die behandeld worden. Wij kennen bv. de uitdrukking ’een beetje gepiel’ niet. En het onderwerp ‘de dijken’ wordt helemaal uitgewerkt met Nederland als referentie. Toch is er geen overdaad en storen die Nederlandse referenties niet echt. De auteurs hebben de, soms iets wat saaie, inhoud kleur gegeven door de lay-out heel aantrekkelijk te maken. Het is een fel groen boek waarbinnen ook heel veel kleur gebruikt wordt. Elke paragraaf krijgt zijn eigen kleurtje. Aan het begin van elk hoofdstuk wordt ook altijd een grappige anekdote verteld. Of de auteurs gebruiken voorbeelden uit hun eigen leven om het onderwerp in te leiden. Niet alle hoofdstukken lezen even vlot. Zo wordt er bv. in het hoofdstuk over piepschuim nogal wat gebruik gemaakt van ingewikkelde termen en afkortingen. Het hoofdstuk ‘ruim je poep op’ heeft me dan weer aangenaam verrast. De wc. Hoe kom je erop? Gewoon. Broek laten zakken, met je billen naar achteren, mikken en gaan zitten”. Al bij al is het een leuk, ietsje té Nederlands weetjesboek over lukraak gekozen onderwerpen. pluizer.be, Ilse Verhulst |
| bol.com: Het boek behandelt op een vrolijke manier veel alledaagse zaken. Van veel dingen in het dagelijks leven vraag ik me niet af, waarom iets bestaat of hoe dat ooit uitgevonden is. Dit boek bevat over veel zaken een leuke uitleg. Daaraan vooraf dan nog een korte familie anekdote. De twee broers evenaren het niveau van hun vorige boek makkelijk. Een aanrader voor leergierige kinderen (en hun ouders). bol.com, klinken |